منظور از حقوق ورزش چیست؟
ـ منظور ما از حقوق ورزشی مجموعه مقرراتی است که بر تمامی امور ورزش حاکم است اعم از ورزشکاران، مدیران فنی، تماشاگران، مدیریت های ستادی ورزش، پزشکان ورزشی، سازندگان لوازم ورزشی و فروشندگان لوازم ورزشی و بالاخره کارکنان سازمان‌های ورزشی. این یک تعریف کلی است یعنی مجموعه قواعد و قوانین حاکم بر کل ورزش.

وظایف مربیان ورزشی از دیدگاه حقوق ورزش:

1- صلاحیت در آموزشبه کارگیری افراد فاقد صلاحیت خود یک بی احتیاطی و بی مبالاتی است، مدیران ورزشی باید درانتخاب مربیان واجد شرایط و با صلاحیت و دارای تخصص، دقت کافی را داشته باشند زیرا که اگر در اثر عدم صلاحیت مربی خساراتی به ورزشکاران حاصل شود مسوول پیامد های آنان خواهند بود براین اساس شخص مربی باید از فدراسیون مربوطه آن رشته ورزشی دفترچه و یا حکم و یا کارت مربیگری داشته باشند.اشخاصی وجود دارند که از نظر فنی و آموزشی مورد تایید هستند اما به لحاظ این که سیستم اداری و قانونی دریافت جواز مربیگری را پشت سر نگذاشتند در صورت بروز حادثه همانند راننده بدون گواهی نامه مسوول هستند.    

2- حضور مستمر مربی در محل فعالیت های ورزشییکی از مهم ترین عواملی که می تواند مانع از قوه به فعل در آمدن بسیاری از خطرها و حوادث ورزشی شود، عدم حضور و نظارت معلم ورزش و مربی در صحنه فعالیت ورزشی است، پس حضور فیزیکی و مستمر معلم یا مربی ضروری است. بنابراین مربیان هرگز نباید به هیچ بهانه ای محل ورزش و فعالیت تیم یا شاگردان خود را ترک کنند و در صورت اضطرار و ترک ضروری محل باید جانشین واجد شرایط و صلاحیت دار به جای خود انتخاب کنند و درصورت نبود جانشین واجد شرایط و صلاحیت دار کلاس ورزشی را تعطیل کنند.

3- کنترل و نظارت مربیانمربیان علاوه بر حضور مستمر در محل فعالیت های ورزشی باید از دقت و کنترل و نظارت غافل نشوند بلکه باید با دقت تمام در همه لحظه ها توجه و مراقبت از ورزشکاران را زیر نظر داشته باشند و اگر در صورت عدم کنترل و نظارت دقیق، حادثه ای محقق شود، مسوول خواهند بود.

4- آگاهی از سلامت ورزشکارانی که از وظایف مربیان نسبت به ورزشکاران احراز سلامتی ورزشکاران است. مربی موظف است قبل از آغاز هرگونه عملیات ورزشی از سلامتی ورزشکار اطمینان حاصل کند با توجه به این که معلم ورزش در این امر تخصص ندارد می تواند از ورزشکار برگه معاینه پزشکی تقاضا کند، در مواردی که ورزشکار به علت داشتن بیماری یا انجام عمل جراحی آمادگی لازم را برای آن رشته ورزشی ندارد باید او را از شرکت در تمرین و مسابقه منع کنند.همچنین بهتر است از ورزشکارانی که دچار حادثه شده بودند بعد از بهبودی و بازگشت مجدد آن ها به صحنه رقابت و ورزش، برگه معاینه پزشک مبنی بر سلامت آنان دریافت شود

5 - بازدید و بررسی وسایل ورزشیدر اکثر رشته های ورزشی، ورزشکار ملزم به استفاده از وسایل ورزشی است که به موجب مقررات مربوطه تعیین شده است، ناقص بودن، نامرغوب بودن و یا غیر مجاز بودن این وسایل ممکن است موجب صدمه به ورزشکار شود که در این صورت مربیان و معلمین ورزشی مسوول خواهند بود زیرا که از وظایف اصلی و مهم مربیان و معلمین ورزشی بازدید و بازرسی وسایل ورزشی قبل از عملیات ورزشی است و زمانی باید اجازه استفاده را صادر کنند که از سلامت و ایمنی آن ها اطمینان کامل حاصل کرده باشند.در ورزش هایی مثل ژیمناستیک که استفاده از اسباب در آن نقش اساسی دارد و هرگونه عیب و نقص فنی در آن ها می تواند به صدمات غیرقابل جبرانی منتهی شود وظیفه مراقبتی معلم ورزشی یا مربی اقتضا دارد که در بازدید آن ها حساسیت بیشتری نشان داده شود تا از وقوع حادثه در اثر نقص اسباب جلوگیری شود

6- شناخت قابلیت ها توسط مربیان به دلیل گذراندن دوره های مختلف تخصصی و با کسب تجارت کافی و مجوزهای رسمی دارای قدرت تشخیص به منظور شناسایی توان ورزشکاران است بنابراین وظیفه شناخت قابلیت ها برعهده اوست مقصود از قابلیت های ورزشکار شناسایی قدرت بدنی، مهارت های فنی، تجربه و کسوت، فیزیک بدن ورزشکار از قبیل وزن، قد، سن و ... او در فعالیت های ورزشی است در صورت عدم رعایت موارد فوق مربی و معلم ورزشی مسوول خواهد بود. مثلا در رشته ورزش تکواندو، اگر مربی یک تکواندو کار سنگین وزن و با تجربه را با یک تکواندو کار مبتدی و سبک تر برای تمرین با هم مشخص کند در صورت بروز صدمه و خسارت مربی پاسخگو است.

7- آشنایی مربی با کمک های اولیه گاهی صدمه های وارده به ورزشکاران از شدت زیادی برخوردار نیست که به آن خطر جانی بگویند مانند دررفتگی و شکستگی ها که می تواند در رشته های رزمی و کشتی به وجود آید در این شرایط مربی مکلف است به ورزشکار مصدوم کمک کند که معمولا به صورت کمک های اولیه اعمال می شود پس مربیان ورزشی باید از کمک های اولیه آگاهی کافی داشته باشند تا در صورت بروز حادثه بتوانند نقش مثبتی را ایفا کنند.همچنین خودداری و تجاوز از کمک های اولیه می تواند موجبات مسوولیت های قانونی را برای معلم و مربی ورزش فراهم سازد. برای مثال اجازه بازگشت به بازی برای بازیکنی که از ناحیه سرمجروح شده است نمونه ای از خودداری از کمک های اولیه توسط مربی است.برای تجاوز از کمک های اولیه می توان به حمل ورزشکار مصدوم اشاره کرد، حمل ورزشکار مصدوم یک موضوع بسیار مهم است و بی توجهی به این امر می تواند نتایجی نامطلوب را به بار آورد بارها مشاهده شده افرادی که از ستون فقرات آسیب دیده اند و حمل اشتباه آنان باعث تشدید مصدومیت آن ها شده است و موجب لطمات جبران ناپذیری شده است.

8- تعداد ورزشکارانتعداد بیش از حد متعارف ورزشکاران دریک دوره یا یک کلاس مساله مهمی است که باید مورد توجه مربیان قرار گیرد در این حالت موضوع نظارت و مراقبت کم رنگ تر می شود و درصدد وقوع حادثه افزایش پیدا می کند، تعداد ورزشکاران با توجه به رشته ورزشی و مکان ورزشی و تعداد مربیان متفاوت است و مربی می تواند با رعایت استانداردها از وقوع حادثه جلوگیری و یا حداقل درصد آن را کاهش دهد.در رشته ورزشی کشتی در یک تشک استاندارد و یک مربی تعداد ورزشکاران باید بین 30 الی 40 نفر باشند و همچنین در رشته ورزشی شنا براساس ماده 64 آیین نامه اجرایی فدراسیون نجات غریق، در استخری با ابعاد 15در8 و تعداد 50 شناگر 2 ناجی ضروری است.

9- شرایط آب و هواورزش هایی که در فضای باز انجام می شود همواره در معرض شرایط نامطلوب جوی قرار دارند مثلا بارها شنیده ایم که صاعقه یا رعد و برق منجر به فوت فوتبالیستی شده است و یا تمرین در هوای بسیار گرم باعث گرمازدگی ورزشکار شده است و موارد دیگر مثل بارندگی های شدید، سرمای بیش از حد بارها منجر به بروز حوادث و خسارت به ورزشکاران شده است.باید گفت از نظر حقوقی درج یا عدم درج ضرورت توجه به شرایط جوی در مقررات ورزش ها تاثیری در مسوولیت قانونی مربی که حادثه در نتیجه بی توجهی او به شرایط جوی نامساعد ایجاد شده است نخواهد داشت زیرا توجه به حوادث قابل پیش بینی تکلیفی است که بر عهده هر مربی یا معلم ورزشی گذارده شده است اما چه خوب است مربیان ما با رعایت و احتیاط بیش از این گونه حوادث جلوگیری کنند.

10- وظایف مربیان بعد از وقوع حادثه ورزشی بعد از وقوع حادثه برای ورزشکار اولین وظیفه مربی کمک به ورزشکار مصدوم است به استناد ماده واحد قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و دفع مخاطرات جانی مصوب 1354 که می گوید: «ماده واحده هر کس شخص یا اشخاصی را در معرض خطر جانی مشاهد کند و بتواند با اقدام فوری خود یا کمک طلبیدن از دیگران یا اعلام فوری به مراجع یا مقامات صلاحیت دار از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن جلوگیری کند بدون اینکه با این اقدام خطری متوجه خود او یا دیگران شود و با وجود استمداد یا دلالت اوضاع و احوال بر ضرورت کمک از اقدام به این امر خودداری کند به حبس جنحه ای تا یک سال و یا جزای نقدی تا 50 هزار ریال محکوم خواهد شد.• حال به تحلیل حقوقی این ماده می پردازیم:

1-10- این ماده مختص به ورزشکاران نیست بلکه یک ماده عمومی است و مشمول همه انسان ها در کشور ایران می شود.

2-10- قاقون گذار در این ماده سعی برآن داشته که با بی تفاوتی افراد مبارزه کند و آن ها را موظف به کمک کردن کند

3-10- در این ماده مسوولیت بر عهده شخصی است که خود در وقوع حادثه هیچ نقشی ندارد

4-10- به دلیل اینکه خطر از نوع جانی است فوریت در آن شرط است

5-10- لازمه مسوولیت کیفری فقط با دیدن صحنه محقق می شود

6-10- اگر مصدومی به مراکز درمانی منتقل شود و مسوولان آن مرکز به هر علتی از پذیرش خودداری کنند مجرم محسوب می شوند

7-10- اما کسانی که برحسب وظیفه یا قانون مکلف به کمک بوده اند و از این امر خودداری کنند مجازاتشان تشدید می شود مثلا غریق نجات وظیفه نجات شناگری را دارد که در حال غرق شدن است.معلم ورزش و مربی بر حسب وظیفه و قانون موظف به مراقبت از ورزشکار و کمک به او در صورت مصدومیت است و بیش از همه از این قشر انتظار کمک به ورزشکاران مصدومی می رود که تحت نظر آن ها قرار دارند و بدیهی است که قصور آن ها در انجام این تکلیف اخلاقی و قانونی مستلزم واکنش های شدیدتری نسبت به سایرین خواهد بود.

منبع -ایسکا