معلم تربيت بدني براي تدريس نظري تربيت بدني به عبارت ديگر تدريس شفاهي و نظري در كلاس بايد نكات زير را رعايت كند :
1- هنگام تدريس بايد توجه دانش آموزان را جلب كند . اگر آنها به درس توجه نكنند و گوش ندهند ، معلم بايد روش تدريس خود را تجزيه و تحليل كند و آن را مورد تجديد نظر قرار دهد . در اينگونه موارد معمولاً دو چيز به روش تدريس لطمه وارد مي سازد :
الف) زياد حرف زدن معلم
ب) بي موقع حرف زدن معلم
2- معلم بايد درباره موضوع صحبت كند و هر قدر كه مي تواند مطالب را مختصر كند به عبارت ديگر ، عبارت پردازي نكند بلكه بايد سعي او در اين باشد كه دانش آموزان بتوانند خوب به مطالب گوش فرا دهند . 3- معلم بايد در سطح فكر و درك دانش آموز صحبت كند . البته او بايد سعي كند كم كم سطح درك دانش آموزان را بالا ببرد ولي تا آنجا كه ممكن است عبارات علمي و فني را كه دانش آموزان درك نمي كنند به كار نبرد . اگر معلم با دانش آموزان عقب افتاده ذهني سر و كار دارد بايد سطح گفتار خود را تا اندازه اي پايين بياورد كه براي آنان فهميدني باشد .
4- معلم در ابتداي كلاس بايد تامل كند تا دانش آموزان ساكت شوند و در پي آن با صدايي كه همه بشنوند ، آنان را متوجه درس خود كند . صدا و طرز بيان او بايد قاطع و رسا باشد ولي هيچگاه فرياد نكشد .
5- در كلاس درس در جايي بايستد كه بتواند همه شاگردان را ببيند و طوري در مقابل دانش آموزان قرار گيرد كه نور از روبرو به او بتابد و آنان بتوانند وي را ببينند و از قرار گرفتن در وسط كلاس و يا مركز دايره خودداري كند .
6- هنگام بيان مطالب درسي ، بر نكات مهم و موثر تاكيد كند و اهميت آنها را براي دانش آموزان روشن سازد .
7- در تدريس خود از تكرار لغات و عبارات معين ، داشتن تكيه كلام – مانند « البته » و « بسيار خوب » خودداري كند .
8- از عبارات و سئوالات تعارفي مانند « آيا مايليد » يا « حالا با اجازه شما » خودداري كند .
9- معلم خوب براي جلوگيري از « چراهاي دانش آموزان همواره مي گويد اين كار را بدين دليل انجام مي دهيم كه … »
10- براي توضيح روشن نشستن يا ايستادن بچه ها ، واضح و رسا دستور بدهد مثلاً بگويد حالا همه چهار زانو روي زمين مي نشينيم . 11- معلم هنگام سئوال كردن بايد : الف ) طوري سئوال را مطرح كند كه دانش آموزان را به فكر كردن و جواب دادن وادارد نه اينكه فقط در مقابل سئوال آنان « بلي » يا « خير » بگويد . ب ) در موقع سئوال كردن هميشه يك دانش آموز را مخاطب قرار دهد تا يك دفعه با جوابهاي متعدد روبرو نشود . ج ) دانش آموزان بايد ابتدا با بلند كردن دست ، آمادگي خود را براي پاسخ دادن به سئوال معلم اعلام دارند و سپس با اجازه او پاسخ دهند . د ) معلم بايد با شرح و بسط سئوال ، دامنه جوابها را وسعت دهد و مثلاً پس از پاسخ دادن نوآموز بگويد : « نكات ديگر اين موضوع چيست ؟ » يا « آيا ميتوانيد مثال و دليل ديگري بياوريد ؟ » 12- اگر دانش آموزي در مسير سئوال و جواب قرار نگيرد و آنها را نفهمد معلم بايد بررسي كند كه درك نكردن او به دليل نفهميدن سئوال يا گوش نكردن اوست ، يا اصولاً قدرت فهم او در اين مطلب كم است . 13- ممكن است لازم باشد هنگام تدريس ، دانش آموزان براي مدت كوتاهي بايستند ، اگر اين ايستادن بيش از اندازه طول بكشد ، آنان خسته مي شوند و شروع به جنبيدن مي كنند كه معلم در اين حال بايد فوراً آنها را بنشاند . اگر دانش آموزاني داراي رفتار غير عادي و وضع نامنظم در كلاس هستند ، ابتدا بايد به برنامه درسي و نحوه رفتار خود معلم در كلاس رسيدگي شود . اگر مشكلي در بين نبود سپس بايد علت ناراحتي دانش آموزان مورد رسيدگي قرار گيرد . بعضي از ناراحتيها و سركشيهاي دانش آموزان طبيعي است كه بايد از راههاي تربيتي مخصوص آنها را مورد توجه قرار داد و فرصت ابزار ناراحتيها و سركشيهاي طبيعي را براي آنان به موقع و در جاي خود فراهم ساخت تا در كلاس درس مزاحم ديگران نشوند . طريقه ديگر برخورد با ناراحتي هاي دانش آموزان تقسيم آنان به دسته ها و گروههاي مختلف است . در اين گونه تقسيمات بايد آنان را با جمع شدن دور هم ناراحتي ايجاد مي كنند از يكديگر جدا كرد و به طور جداگانه در گروه هاي مختلف قرار داد . بعضي اوقات دانش آموز مزاحم كلاس همان دانش آموز مسخره كلاس است كه سعي ميكند ديگران را به خنده بيندازد . معلم بايد در اين موارد علت خندان دانش آموزان را از او جويا شود و مسخره بازيهاي او را مورد سرزنش قرار دهد ولي اگر تصادفاً دليل مثبتي براي حركات او وجود داشته باشد نبايد او را توبيخ كرد . گاهي براي جلوگيري از سركشي دانش آموزان معلم تربيت بدني مي تواند چند دقيقه اي آن دانش آموز را از شركت در برنامه هاي ورزشي … كه معمولاً بسيار مورد توجه آنان است محروم سازد . دانش آموزان كم رو و خجول بيشتر ميل دارند كه به تنهايي و به ميل خود كار كنند نه اينكه با ديگران روبرو شوند و در فعاليتهاي آنان شريك باشند . اين موضوع نشان ميدهد كه هر دانش آموز را بايد به نسبت ظرفيت و استعدادش به كار فعاليت گمارد معلم نبايد بيش از ظرفيت و توانايي دانش آموز از او انتظار داشته باشد . از ضعف و كندي كار دانش آموزان مشروط بر اينكه در حد توانايي و استعداد خود سعي كنند ناراحت نشود و آن را به حساب شكست آنان نگذارد . اصولاً شكست و عدم كاميابي را در آموزش كنار بگذارد و در مقابل به آنان فرصت دهد كه در حد توانايي و استعداد خود فعاليت كنند . ممكن است در بعضي مدارس كودكان معلول جسمي ، رواني و يا ذهني وجود داشته باشند . ميزان معلوليت اين گونه كودكان شديد ، متوسط ، ساده و يا مركب و دائمي يا موقت است . اما اكثر آنها از نظر شركت در كلاس تربيت بدني محدوديتهايي دارند و از آنجا كه تعليم و تربيت ايجاب ميكند كه تمام كودكان با هر ميزاني از استعداد و توانايي و هر نوع نقص و كمبود ، سهمي از آموزش و پرورش داشته باشند و در محدوده توانايي خود از فوايد آموزش و پرورش بهره مند گردند تربيت بدني نيز بايد به عنوان قسمتي از نظام آموزش و پرورش ، بار چنين رسالتي را به دوش بگيرند . به اين دليل هيچ كودكي نبايد از تربيت بدني محروم شود به طور كلي نبايد مسئله اي به نام معافيت از تربيت بدني يا معذوريت به دليل محدوديتهاي جسمي ، رواني و يا ذهني وجود داشته باشد . تربيت بدني بايد خود را با تواناييهاي مختلف كودكان هماهنگ سازد و نياز هر كودك را به تناسب وضعيت جسمي و روحي او برآورد . كودكان معلول بايد ياد بگيرند چگونه با ديگران زندگي كنند و با صبر و تلاش در مسابقه ها و آزمايشهاي مختلف زندگي به پيروزي و لذت حقيقي ناشي از آن دست يابند . آنها بايد از محيط تاثير مثبت بپذيرند و به همان اندازه بر محيط تاثير داشته باشند ؛ از اوقات فراغت خود به نحو احسن استفاده كنند و خود را عضو موثري در كلاس ، مدرسه و جامعه بدانند . تحقق اين امور ، مستلزم آن است كه حدود تواناييها و استعدادهاي آنها شناسايي شود و مورد پذيرش قرار گيرد . بنابراين ممكن است با توجه به ميزان توانايي و زير نظر متخصصان ، با كودكان سالم در كلاسهاي عمومي تربيت شركت كنند و يا در كلاس ويژه اي در كنار كودكان معلول قرار بگيرند . 14- برنامه ريزي و تهيه طرح درس دقت در طرح درس يكي از اساسي ترين موارد يك برنامه ريز موفق است . طرح ، ضمن قابل انعطاف بودن بايد تامين نيازهاي ضروري و حياتي كودك و رشد فردي و اجتماعي را نيز مد نظر قرار دهد . تهيه طرح درس نياز به صرف وقت ، دقت و مطالعه دارد و اين صرف وقت و دقت ، نتايج بسيار ارزشمندي به همراه خواهد داشت . زيرا اگر طرح درس سنجيده و حساب شده باشد ، درهاي موفقيت را در راه انجام دادن رسالتي كه بر دوش معلمان نهاده شده است خواهد گشود . امتيازهاي ديگر يك طرح درس مناسب به شرح زير است : 1- راهنمايي در جهت تعيين هدفهاي مناسب با هدفهاي آرماني تعليم و تربيت فردي يا گروهي 2- راهنمايي در جهت طرح ريزي متعادل زمينه هاي مختلف فعاليتها در سنين مختلف و متناسب با نياز هر كلاس . 3- مشاهده تاثير مثبت طرح درس در كار و كسب اعتماد و اطمينان نسبت به آن 4- افزايش علاقه فراگيرنده ، توسعه و توانايي و انگيزه او براي پذيرش يادگيري اصول و مطالب جديد و تمرين و تسلط بر فعاليت مورد نظر 5- كمك به كسب افكار روشن نسبت به درس و فعاليتها ، ارتقاي سطح يادگيري و دقت در كار 6- اطمينان از اينكه در غياب معلم اصلي ، معلم جانشين به خوبي بتواند فعاليتها را براي رسيدن به هدفهاي تعيين شده پيگيري كند . 7- تعيين هدف هاي آموزشي سال آينده با توجه به آنچه كه در سال گذشته آموخته شده است . 8- كسب اطمينان از يادگيري موثر در طول تدريس و پيش بيني و ارزشيابي موادي كه سبب افزايش كيفيت تدريس مي شوند . 1-14) انتخاب فعاليتهاي ورزشي از آنجا كه برنامه تربيت بدني شامل انواع مختلف فعاليتهاي بدني ، ورزشهاي تيمي ، ورزشهاي انفرادي و نفري ، تحركات موزون صفي ، نرمشها ، اعمال خود ارزيابي ، ورزشهاي خاص اوقات فراغت و بسياري ديگر از اين قبيل است . از اين رو در انتخاب آنها بايد دقت ويژه اي مبذول شود مثلاً تهيه و تنظيم برنامه اي كه تنها از ورزشهاي تيمي رايج تشكيل شده باشد نه كافي است و نه سودمند . به همين خاطر براي حفظ توزان برنامه مراعات اصول زير كه خطوط عمده انتخاب فعاليتها را مشخص مي سازد ضروري و لازم به نظر مي رسد . الف – اصول فيزيولوژيكي انتخاب فعاليتها - برنامه تربيت بدني بايد براي انواه حركات جنبشي كه عضلات بزرگ بدن را به فعاليت وا مي دارد فرصت امكان كافي فراهم آورد . - مسائل مربوط به رشد و بلوغ دانش آموزان از موارد مهمي است كه در برنامه ريزي بايد مورد توجه خاص قرار گيرد . - تفاوت توانائيهاي جسماني و تفاوت قابليتهاي فردي دانش آموزان بايد بهنگام برنامه ريزي كاملاً در نظر گرفته شود . - نيازهاي آمادگي جسماني دانش آموزان بايد از طريق برنامه تربيت بدني برطرف گردد . - در انتخاب ورزشها و فعاليتهاي جسماني برنامه ، ويژگيهاي فيزيولوژيكي دانش آموزان از عمده ترين نكاتي است كه بايد كاملاً رعايت گردد . دانستن ويژگيهاي جسماني پسران و دختران در مراحل مختلف رشد و بلوغ از ضروريات است و انتخاب فعاليت برنامه بايد براساس اين ويژگيها باشد . ب – اصول رواني انتخاب فعاليتها - بيشتر فعاليتهاي برنامه تربيت بدني بايد حالت بازي داشته باشد . - فعاليتها بايد به فراخور ويژگيهاي رواني ( روحي ) دانش آموزان انتخاب شوند . - فعاليتهايي كه در تهييج و ابراز احساسات دانش آموزان مفيد و موثر است برگزيده شوند . - فعاليتها بايد طوري انتخاب شوند كه زمينه پيشرفت مهارتي را بدنبال داشته باشند مثلاً آموزش حركات پايه ژيمناسيك كه شامل انواع حركات ساده زميني ( حركات بدون وسيله ) است در مقطع ابتدايي و راهنمائي و ادامه پيشرفت مهارتي آن به صورت حركات مركب و مشكل تر ( حركات با وسيله ) در مقطع دبيرستان خواهد بود . - انتخاب و گنجاندن فعاليتها در برنامه بايد چنان باشد كه دانش آموز مجال كافي پيدا نكند تا مهارت مورد نظر را به نحو شايسته اي ياد گيرد . به عبارت ديگر اگر دانش آموزي در طول سه يا چهار مهارت بسكتبال را بتواند به نحو مطلوب و شايسته اي ياد بگيرد به مراتب بهتر است كه ده مهارت بسكتبال را به طور ناقص چنان فرا گيرد كه از عهده اجراي هيچ يك برنيايد . - در انتخاب فعاليتهاي ورزشي بايد تمايلات فصلي دانش آموزان را در نظر گرفت مثلاً از آنجا كه پاييز فصل برگزاري مسابقات فوتبال ، زمستان پر جنب و جوش بازيهاي بسكتبال و بهار ايام پر حرارت فعاليتهاي دو و ميداني مي باشد ، از اين رو تمام هوش و حواس دانش آموزان مجذوب ورزش يا ورزشهاي خاص همان فصل است شما مي توانيد با استفاده از چنين جذبه و شور و شوق و انگيزه دانش آموزان آموزش همان فعاليت فصلي را در برنامه خود بگنجانيد . - فعاليتهاي ورزشي از لحاظ رواني بايد كوشش سالمي براي دانش آموزان به وجود آورند . فعاليتها بايد همواره دانش آموزان را وا دارد كه توانائيهاي جسمي و روحي خود را بكار گيرند . دانش آموز نا آرام و پر تحركي كه مخل آرامش كلاس درس است را مي توان به زمين يا سالن ورزش برد ، جائي كه مي تواند بدود ، تا دلش مي خواهد به توپ ضربه بزند و از رقابت تنگاتنگ با حريف هيجان زده شود . او با مصرف انرژي مازاد خود و بيرون ريختن احساسات انباشته دروني خود آرامش رواني خود را باز خواهد يافت . ميادين و سالنهاي مسابقات ورزشي بهترين و سالمترين مكان براي برون ريزي احساسات و هيجانات سركوفته دروني است . با استفاده معقول از چنين « ابزار كار » معلم تربيت بدني مي تواند اثرات مثبتي بر روي دانش آموزان بگذارد . اين فرصت و امكان بايد فراهم شود تا دانش آموز مستمراً معلومات و مهارتهاي خود را توسعه دهد . اين پيشرفت علاقه او را تشديد كرده توانائيهاي او را افزايش مي دهد و به جايي مي رسد كه دانش آموز به خاطر لذتي كه از مهارت و درستي حركات خود مي برد ورزش مذكور را دنبال خواهد كرد . ج – اصول اجتماعي انتخاب فعاليتها - فعاليتهاي برنامه تربيت بدني بايد چنان انتخاب شوند كه دانش آموزان بتوانند در اوقات فراغت از آنها استفاده كنند مثلاً ورزشهاي فوتبال ، واليبال ، تنيس ، شنا ، بدمينتون در صورت امكان آموزش از جمله فعاليتهاي مطلوب مي باشند . - فعاليتهائي را بايد برگزيد كه به اجتماعي شدن دانش آموزان كمك ميكند . در خلال اين ورزشها دانش آموزان بايد فرصت يابند تا در ورزشهاي تيمي ، انتخاب سرگروهها و كاپيتان تيمها و عضويت در انجمن هاي ورزشي شركت جويند . - فعاليتهائي كه فرصتهاي متنابهي براي قوام شخصيت و منش دانش آموزان فراهم مي آورند از اولويت خاصي برخوردار باشند . - بازيهاي محلي و ورزشهاي ملي كه سنتها و علائق ملي و ميهني را متجلي ميسازند مي توانند و مي بايد جائي در برنامه تربيت بدني بخود اختصاص دهند . 2-15) تهيه طرح درس دستيابي به اهداف تربيت بدني تنها از راه فرايند آموزش كه همانا مرحله عملي و اجرايي برنامه آموزشي است تحقق مي يابد و در اين مهم دبير تربيت بدني ، حلقه اتصال بين دانش آموزان و موفقيت آنها در حصول به هدفهاي مورد نظر ميباشد . از اين رو مهمترين مسئوليت او فراهم آوري امكانات يادگيري براي دانش آموزان در راه نيل به هدفهاي كلي تربيت بدني است كه تنها از طريق يك برنامه ريزي دقيق علمي و مدبرانه ممكن مي باشد . در برنامه ريزي فعاليتهاي تربيت بدني ، معلم بايد طرح درس مشخص و منسجم را دنبال نمايد . ليكن از آنجا كه تربيت بدني بيشتر با فعاليتها و تجربه هاي عملي و مهارتي سر و كار دارد تا موضوعات ذهني و اجراي برنامه هاي آن خود نياز به يكسري شرايط ، موجود قابليت اجرايي آن بالا بوده و خيلي ايده آلي نباشد اما ما را به سمت هدف نهايي رشته هدايت نمايد . تعيين طرح درس سالانه و تقسيم آن به تك آموزشهاي مختلف و برنامه ريزي آموزشي براي هر يك از آنها تنظيم طرح درس روزانه در ارتباط با هر تك آموزش مستلزم امعان نظر و دقت خاص مي باشد . در طراحي و برنامه ريزي مواد درسي لازم است معلمان تربيت بدني توالي بخشها و حدود هر درس روزانه و روابط دروس جلسه هاي آموزشي را با هم مشخص سازند . از اين لحاظ آنها بايد كار سالانه خود را همچون مجموعه اي كلي در نظر گيرند و سرفصلهاي آموزشي را در حيطه هاي مهارتي ( آمادگي جسماني ، قدرت عضلاني و قلبي و عروقي ، انعطاف پذيري و آموزش مهارتهاي ورزشي مانند فوتبال ، واليبال و …) و دانشي ( علوم و فنون ورزشي و قوانين و مقررات رشته هاي ورزشي ) در پايه هاي مختلف تقسيم نموده و طرح درس روزانه را براي هر موضوع براساس نمونه طرح درس كلي ساليانه و روزانه كه در جدول هاي ( 1-10 ) و ( 2-10 ) آمده تنظيم نمايند .
زنگ ورزش zangvarzesh.lxb.ir آخرین مطالب پیوندهای روزانه پيوندها نويسندگان |
|||||
![]() |