محورهای عناوین موضوعات آموزشی حیطه شناختی (دانش) درس تربیت بدنی پایه ششم ابتدایی:

1. آشنایی با فعاليت های جسماني و اثرات آنها

2. آشنایی با بهداشت و تغذیه در ورزش

3. آشنایی با آسيب هاي جسماني در ورزش

4. آگاهي از انواع حركات در اندام هاي مختلف بدن و حرکات ممنوعه

5. آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي رشته هاي ورزشي

6. آشنايي با روش هاي مراقبت از فضاها و تجهیزات ورزشي

  آشنایی با فعاليت های جسماني و اثرات آنها حرکت به عنوان نشانه ی حیات موجودات زنده همچون گیاهان، حیوانات و انسان در شکل های معینی از رفتارهای حرکتی به اجرا در می آید. فعاليت جسماني در انسان به شکل رفتار حرکتی متنوع خود را نشان میدهد. فعالیت های جسمانی از فعالیت های حیاتی انسان متمایز است. فعالیت های حیاتی همچون تپش قلب و گردش خون امکان زیست را برای ما فراهم می کنند.  فعالیت های جسمانی ارادی هستند در حالیکه فعالیت های حیاتی غیره ارادی هستند. تقسیم بندی های گوناگونی از فعالیت های جسمانی انسان وجود دارد؛ از جمله فعالیت های جسمانی سبک و سنگین و یا فعالیت های جسمانی با وسیله و بدون وسیله و غیره... . گذشته از انواع تقسیم بندی ها فعالیت های جسمانی که لازمه زندگی انسان هستند و در درس های آینده به آنها اشاره خواهد شد، می توان چنین گفت که  بدون فعالیت جسمانی امکان یادگیری برای انسان وجود ندارد و بدون  یادگیری ادامه زندگی برای انسان غیر قابل تصور است. حرکت  عنصر اصلی فعالیت جسمانی است. حرکت اندامهای انسان امکان فعالیت جسمانی را برای او فراهم می کنند. از دیدگاه علوم ورزشی فعالیت جسمانی در قالب توالی حرکت /بازی /ورزش جلوه گر می شود. در درس تربیت بدنی ابتدا دانش آموزان حرکات پایه را تمرین و بهبود می بخشند، سپس با بکارگیری همین حرکات پایه و ساده می توانند در بازی شرکت کرده و از آنها لذت ببرند.

می توان فعالیت جسمانی انسان را در قالب رفتارهای حرکتی او در طول 24 ساعت به سه دسته تقسیم کرد: 1. فعالیت های جسمانی به عنوان رفتارهای حرکتی معمول روزانه: رفتارهای حرکتی روزانه شامل راه رفتن، دویدن، پریدن، حمل کردن، فشار دادن(هل دادن)، کشیدن، آویزان شدن، تاباندن، غلطاندن، پرتاب کردن، گرفتن، بلندن کردن، حفظ تعادل کردن و ...  هستند. رفتارهای حرکتی روزانه علاوه بر وضعیت جسمانی معین نیاز به مهارت های خاص همچون هماهنگی دارند، برای مثال در زمان مسواک زدن و غذا خوردن. در فعالیت های روزانه انرژی مصرف می شود اما ضربان قلب به حدی نیست که منجر به کسب آمادگی جسمانی شود، مگر آنکه فرد بین 30-20 دقیقه با ضربان قلب حدود 160-150 ضربه در دقیقه فعالیت کند.

2. فعالیت های جسمانی به عنوان رفتارهای شغلی: در گذشته مشخصه مشاغل فعالیت های جسمانی سخت بود در حالیکه امروزه بسیاری از فعالیت های  مشاغل خودکار شده است و نسبتاً نیاز به قابلیت های جسمانی ظریف همچون هماهنگی دارند. برای مثال می توان از مشاغلی که در انجام آنها از کامپیوتر و وسایل سمعی و بصری استفاده می شود.   در حوزه ورزش، ورزش حرفه ی یک شغل محسوب می شود که در آن بر خلاف مشاغل دیگر از فعالیت های جسمانی و حرکتی متنوعی استفاده می شود.

3.  فعالیت های جسمانی به عنوان رفتارهای سرگرمی و تفریحی: زمان باقی مانده پس از فعالیت های معمول روزانه و کار اوقات فراغت یا زمان آزاد  برای پرداختن به سرگرمی و تفریح است. در این زمان فراغت انواع فعالیت های تفریحی انجام می شود: نواختن آلات موسیقی، خواندن کتاب و پرداختن به انواع ورزش ها. در این بین بازی های حرکتی در بین افراد بسیار متداول است. در بازی های حرکتی فعالیت های جسمانی به شکل های مختلف بکار گرفته می شود، برای مثال: بازی داژ بال، طناب زنی.

  بدن انسان برای حفظ حیات(حالت استراحت)، فعالیت های جسمانی، ذهنی و رشد اندامها به انرژی نیاز دارد. منظور از انرژی مورد نیاز برای حفظ حیات، انرژی مصرفی برای فعالیت دستگاه تنفسی، ضربان قلب و انقباض های غیر ارادی عضلات است. فعالیت فکری یا ذهنی انرژی زیادی مصرف نمی کند، بنابراین انرژی بدست آمده از طریق مصرف خوراکی ها صرف حفظ حیات و فعالیت های جسمانی می شود. در حالیکه برای یک فرد در یک وزن ثابت و شرایط سلامتی، انرژی مصرفی برای  حفظ حیات ثابت است، آنچه باعث می شود  انرژی بدست آمده از طریق مصرف خوراکی ها به چربی ذخیره شده در بدن تبدیل نشود فعالیت های جسمانی مطلوب است. برای آگاهی نسبت به تاثير فعاليت جسماني مطلوب بر كنترل وزن ابتدا باید وزن مطلوب را محاسبه کرد. سپس با انجام فعالیت های جسمانی نسبت به کنترل آن اقدام کرد. محاسبه وزن مطلوب: وزن انسان بستگی به سن، قد، جنسیت و میزان فعالیت جسمانی دارد.

  شایان ذکر است که منظور از فعالیت جسمانی مطلوب انجام تمرینات شدید ورزشی نیست، بلکه انجام کارهای شخصی توسط خود بجه ها، کمتر استفاده کردن از وسایلی همچون آسانسور، یا طی کردن مسافتهای کوتاه با وسایل نقلیه است و مشارکت فعال در کلاس درس تربیت بدنی است.   انسان بواسطه حرکت و فعالیت جسمانی نه تنها حیات خود را آشکار می سازد بلکه از طرق حرکت می آموزد، تربیت می شود، عبادت می کند، کسب روزی می کند، لذت می برد و ... . در صورتیکه این امکان از او سلب شود بتدریج زمینه بیماری در او فراهم شده و بدن او ضعیف می گردد. فعالیت بدنی در زمان بیماری توصیه نمی شود ولی قبل از بیمار شدن با فعالیت های جسمانی کافی بگونه ی که دستگاه اسکلتی(استخوانها و مفاصل) و دستگاه عضلانی بطور منظم به کار گرفته شوند، می توان اطمینان حاصل کرد که زمینه فعالیت مطلوب سایر دستگاه ها- دستگاه عصبی، دستگاه گردش خون و دستگاه گوارش – فراهم شده ویا حداقل در صورت فعالیت نامنظم آنها ، علت فقدان و یا کاهش فعالیت های جسمانی نیست. بنابراین دانش آموزان با شرکت در برنامه های کلاس تربیت بدنی و کلاس های فوق برنامه ورزشی می توانند اطمینان حاصل کنند که در حد مطلوب به فعالیت های جسمانی می پردازند. در این صورت جسم به حد کافی نیرومند شده و از مبتلا شدن به بیماری پیشگیری می شود.   آشنایی با تغذیه و بهداشت در ورزش الف: آشنایی با تغذیه در ورزش بدن انسان به مانند یک ماشین برای فعالیت نیاز به انرژی دارد. انرژی بدن انسان از طریق مصرف خوراکی ها تامین می شود.

خوراکی ها(غذاها) قابل مصرف و ضروری برای انسان به پنج گروه مهم تقسیم می شوند. این چهار گروه عبارتند از: لبنیات، گوشت، میوه ها، سبزیجات و صیفیجات، و غلات.

برای آشنایی بیشتر برای هر گروه مثالهای آورده می شود.  گروه لبنیات:  شیر بدون سرشیر(خامه)، ماست کم چربی، پنیر، شیر بستنی، خامه، دوغ و کشک گروه گوشت: گوشت گوسفند، گوشت گاو، گوشت شتر، ماهی، جوجه(مرغ)، بوقلمون، شترمرغ گروه میوه ها: سیب، موز، پرتغال، کیوی، آناناس، نارنگی، گروه سبزیجات و صیفیجات: تره، جعفری، اسفناج، گیشنیز و صیفیجات شامل: سیر، پیاز، لوبیا سبز، فلفل، سیب زمینی، گوجه فرنگی، هویح، ترب، لبو، شلغم و ... گروه غلات: گندم(نان و ماکارونی)، برنج، جو، لوبیا چیتی، نخود، عدس تغذیه ی مطلوب است که به نسبت لازم و مناسب از پنج گروه فوق برخوردار باشد. در این صورت تعادل غذای فراهم خواهد شد. مطابق با سنت مردم سه وعده غذای اصلی در شبانه روز میل می کنند. آنها به منظور ایجاد تنوع و بهبود طعم غذا ها گروه های خوراکی ها را با هم ترکیب می کنند. برخی از این ترکیبات پخته شده مصرف می شود مانند انواع خورشت ها و برخی دیگر خام مصرف می شوند به مانند سالادها. بنابراین استفاده کردن تنها از یک گروه غذایی منجر به سوء تغذیه می شود.   همانگونه که گفته شد تغذیه مطلوب حاصل ترکیب مناسب مواد خوراکی در برنامه غذایی روزانه فرد است. افراد بسته به میزان سن، جنسیت، میزان فعالیت های جسمانی روزانه نیاز به ترکیبات متفاوتی از مواد خوراکی در برنامه روزانه دارند. افراد در یک سن و جنسیت مشابه با فعالیت جسمانی متفاوت بیشتر در میزان خوراکی های که  شامل غلات هستند با یکدیسگر متفاوتند. به عبارت دیگر آنهایی که فعالیت بیشتری دارند نیاز به خوردن نان، ماکارونی ، برنج ، انواع حبوبات و شیرینی  ها بیشتری دارند و آنهای که فعالیت جسمانی کمتری دارند باید از مصرف اینگونه خوراکی ها بیش از حد معمول خوداری کنند،

کنترل وزن بدن به سادگی ازطریق رعایت نکات فوق امکان پذیر است. گذشته از اهمیت مصرف خوراکی های همچون لبنیات، انواع گوشت، سبزیجات و میوه جات که برای تداوم و حفظ سلامت جسمانی ضروری هستند؛ آنچه باعث عدم تعادل در وزن انسان می شود مصرف کم و یا بیش از اندازه نان، ماکارونی ، برنج ،سیب زمینی و انواع حبوبات است. به عبارت دیگر لاغری و چاقی افراد گذشته از زمینه های وراثتی که یک نوع همانندی با پدر و مادر است، با میزان مصرف مواد خوراکی مذکور و میزان فعالیت جسمانی فرد دارد.   افراد بسته به میزان سن، جنسیت، میزان فعالیت های جسمانی روزانه نیاز به ترکیبات متفاوتی از مواد خوراکی در برنامه روزانه دارند. در سن رشد که برای دختران حداکثر تا 16 سالگی و برای پسران حداکثر تا 20 سالگی است نیاز به غذا های که در ترکیبات آنها سهم گروه لبنیات ،گوشت و سبزیجات بیشتر باشد مورد نیاز است. در این سنین ابتدا بیشتر بر طول قد و سپس بر قطر استخوانها افزوده می شود. سوء تغذیه که حاصل نبود تناسب در ترکیبات مواد غذایی با توجه به سن و میزان فعالیت جسمانی است بدن انسان را در معرض بیماریها قرار می دهد. دانش آموزان ورزشکار بیش از سایرین نیاز به تغذیه سرشار از گوشت و غلات دارند، چراکه مصرف انرژی در عضلات ورزشکاران بیشتر از دانش آموزان عادی است. علاوه بر رعایت تناسب در ترکیبات مواد غذایی، بهداشت و سلامت تغذیه در پیشگیری از بیماریها بسیار مهم است. شستن مواد غذایی قبل از مصرف و حفظ آنها در دمای مناسب(دمای که در آن از کشت میکروبها جلوگیری شود) بهداشت و سلامت تغذیه را تضمین کرده و از مبتلا شدن به بیماریها جلوگیری می کند. برخی از بیماریهای که با تغذیه در ارتباط است عبارتند از: دیابت نوع دوم(قند خونی که عامل وراثتی ندارد) ، فشار خون، پوکی استخوان، چاقی، لاغری مفرط، بیماریهای گوارشی. البته بیماریهای دیابت نوع دوم(قند خونی که عامل وراثتی ندارد) ، فشار خون، پوکی استخوان در سنین کهنسالی بیشتر بروز می کنند.   ب:آشنايي با بهداشت در ورزش همه انسانها مایلند تا از یک زندگی سالم و با نشاط برخوردار باشند. علم بهداشت که حاصل تلاش های عامی و تجارب طولانی است به ما کمک می کند تا سالم  زندگی کنیم. علاوه بر اهمیت بهداشت محیط(شامل: بهداشت آب و فاضلاب،  بهداشت هوا، مواد زاید و زباله) و بهداشت مکانهای عمومی که در حفظ سلامت همه شهروندان موثر هستند، تک تک افراد در مقابل بهداشت خود و محیطی که در آن زندگی می کنند مسئولند. برای مثال شما ممکن است در یک محیط با آلودگی هوا زندگی کنید ولی با مصرف بهینه گاز به کمتر کرده آلودگی هواکمک کنید. بنابراین افراد باید تلاش کنند تا نسبت به چگونگی دست یابی به بهداشت فردی آگاهی کسب کنند.

بطور کلی بهداشت فردی شامل موارد ذیل است: 1. بهداشت اعضای بدن(پوست، مو، ناخن، دهان و دندان، چشم، گوش و ... )

2. رعایت اصول بهداشت تغذیه (نگه داری مواد غذایی، آماده سازی و پختن)

3. خواب و استراحت

4. عدم اعتیاد به دخانیات، مواد مخدر و محرک(سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی)

5. پرهیز از فشار های روانی

6. مراقبت های پزشکی در طول درمان در زمان ورزش کردن رعایت بهداشت فردی بسیار مهم است.

محیط های ورزشی و البسه و وسایل ورزشی از یک رشته به رشته دیگر متفاوت هستند. دانش آموزان در زمان ورزش کردن نسبت به حفظ بهداشت خود و محیط ورزشی مسئولند.

رعایت بهداشت فردی در زمان ورزش کردن می تواند شامل موارد ذیل باشد:

1. پرهیز از پوشیدن جواهر آلات و ساعت در زمان فعالیت های جسمانی

2. کوتاه نگه داشتن ناخن ها و موی سر و موهای زائد بدن

3. به همراه داشتن قومقمه آب شخصی

4. خواب و استراحت کافی (بین 7 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز)

5. مصرف نکردن غذا دو ساعت قبل از ورزش

6.  اطمینان از در جریان بودن هوای آزاد حتی در سالن ها

7. پرهیز جدی از ورود به هوای آزاد با وجود تعریق بدن و خیس بودن تن

8. استحمام پس از اتمام فعالیت ورزشی

9. خشک کردن تن و بدن با حوله شخصی

10. تماس نداشتن پوست بدن با سطوح آلوده

11. پرهیز از شوخی درمحیط ورزشی

12. رعایت نظم و ایمنی در هنگام فعالیت های ورزشی

13.  شستشوی لباس های ورزشی

  انسانها با توجه به جنسیت در موقعیت ها و شرایط مختلف متناسب با آداب و رسوم جامعه پوشش های متفاوتی بر تن می کنند. یکی از موقعیت های که انسانها از هر دو جنس در قرار میگیرند موقعیت های ورزشی است. تنوع رشته های ورزشی از یک سو و تفاوت در جنسیت، سن، فرهنگ و سایر متغیرها باعث شده تا انواع البسه و کفش های ورزشی در مدلهای، اندازه ها و رنگ های متنوع از سوی تولید کنندگان در بازار عرضه شود.

بنابراین باید قبل از خرید و استفاده آنها به چند نکته مهم توجه کرد:

1. نوع رشته ورزشی

2. پسرانه یا دخترانه (زنانه یا مردانه) بودن البسه و کفش ورزشی

3. اندازه بودن(لباس ورزش تقریباً باید گشاد باشد)

4. نوع جنس البسه و یا کفش (مرغوبیت)

5. کم وزن و راحت

6. مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی توجه به نکات فوق به تناسب البسه با نوع فعالیت های ورزشی کمک می کند.

در کنار توجه به نکات فوق،  تناسب لباس با فصول سال در برخی از رشته های ورزشی به ورزشکار کمک می کند تا  بهداشت ورزشی رعایت کند(در درجه حرارت 16 تا 27 درجه سانتی گراد، پیراهن نازک و شورت ورزشی مناسب است. در درجه حرارت6 تا 16 درجه سانتی گراد، پیراهن آستین دار و شلوار مناسب است و بلاخره در درجه حرارت زیر 6 درجه سانتی گرادسعی کنید لباس گرم بپوشید). همچنین کفش اندازه و با کیفیت خستگی ناشی از دویدن و پریدن و سایر ضربات به پا را کاهش می دهد.

در مجموع نکات ذیل را هنگام خرید کفش ورزشی مدنظر قرار دهید:

1. پا در آن راحت باشد

2. جفت و جزم پا باشد

3. وزن مناسب داشته باشد

4. نرم و انعطاف پذیر باشد برخی از البسه های ورزشی برای ورزشکاران حرفه ی بوده و برای بهبود رکوردهای ورزشی پوشیده می شود؛

برای مثال لباس های سرتاسری در شنا بجای مایو. بنابراین در حالت تمرین نیازی به آنها نمی باشد. در ضمن مراقبت از کفش و لباس های ورزشی به طول عمر آنها می افزاید.

  بهداشت عمومی عبارت است از دانش و فن پیشگیری از بیماریها، افزایش طول عمر و ارتقای سطح سلامتی و توانایی انسان از طریق  انجام فعالیت های گروهی تک تک افراد جامعه برای بهسازی محیط زیست و فضای سبز، کنترل بیماریهای واگیردار، آموزش بهداشت فردی،  و ایجاد یک نظام اجتماعی که در آن هر فرد زندگی مطلوبی برای داشته و از حق طبیعی خود یعنی سلامتی و طول عمر بهره مند شود.

از آنچه گفته شد می توان درک کرد که بهداشت عمومی با  موضوعات زیادی در ارتباط است. یکی از این موضوعات فعالیت های جسمانی و ورزش مناسب است. ورزش مناسب به حفظ سلامتی و طول عمر افراد جامعه می افزاید. اگرچه ورزش کردن در حد کافی، مناسب سن و منظم در کنار سایر موضوعات به حفظ تندرستی کمک می کند، اما رعایت نکات ذیل مسئولیت متقابل فرد و جامعه را در محیط های ورزشی شفاف می سازد، براي نمونه استفاده از وسايل شخصي ، رعايت فضاي شخصي و عمومي در تمرين (منظور از فضاي شخصي محدوده اي است كه فرد در آن محدوده احساس امنيت مي كند و چنانچه افراد بدون اجازه وارد اين حريم شوند موجب آزرده شدن شخص مي گردد. در مقابل فضاي عمومي، فضاي است كه متعلق به همگان است.)، رعايت ادب و احترام نسبت به همه،‌ توجه به نكات عمومي نوشته شده بر روي تابلوها و... .  مكان هاي ورزشي از جمله مكانهاي عمومي هستند. كه اغلب در ساعات مختلف مردم به آنجا رفته و از خدمات آن بهره مند مي شوند. اين مكانها برحسب نوع رشته ورزشي به شكل هاي مختلف ساخته مي شوند. با توجه به نوع تاسیسات ورزشی (زمین، استخر یا سالن) مواردی را باید در جهت حفظ بهداشت آنها بکار گرفت. بطور کلی مدیریت اماکن ورزشی برای حفظ بهداشت محیط ورزشی دارای برنامه زمانبندی شده هستند، اما تک تک افراد استفاده کننده موظف به رعایت نکاتی هستند که برخی از آنها در ذیل آمده است: 1. از وسايل شخصي مانند: تي شرت، حوله، دمپايي و مايو خودتان استفاده كنيد. 2. در استخر شنا قبل و بعد از شناكردن دوش بگيريد و خود را با آب و صابون بشوييد. 3. قبل از ورود به استخر بيني خود را تميز كنيد. 4. نظافت را رعایت کرده و به دیگران توصیه کنید(برای مثال از بیرون انداختن آب دهان خوداری کنید). 5. از جاري شدن عرق بدن بر روي تارتان و يا تشك ورزشی با استفاده از يك حوله و يا پارچه جلوگيري كنيد. 6. اگر دچار بيماري هاي واگيردار هستيد از ورود به استخر و مكانهاي ورزشي خودداري كنيد. 7. از بلند فرياد زدن در استخر ها و سالن هاي ورزشي خوداري كنيد. 8. در حفظ نظم و مقررات عمومي كوشا باشيد. 9. از شوخي كردن كلامي و يا غير كلامي پرهيز كنيد. 10.                    فرامين مربي و سرپرست سالن را اطاعت كرده و در امر تمرين و آموزش همكاري كنيد. 11.                    از بكار بردن الفاظ ركيك خوداري كرده و همواره مؤدب و آرام باشيد.           پیشگیری ازآسيب هاي جسماني در ورزش برای انجام هر کاری نیاز به آمادگی است. برای پرداختن به فعالیت های ورزشی نیز باید خودمان را از طریق گرم کردن آماده کنیم.گرم کردن بدن را در مقابل پیشگیری از آسیب های ناشی از فعالیت های ورزشی مصون می سازد.گرم کردن بدن باعث می شود تا از بروز ضرب دیدگی های و پارگی فیبرهای عضلانی از محل اتصال خود بر روی استخوان پیشگیری شود و یا میزان آن کاهش یابد. با گرم کردن دمای عمومی بدن افزایش یافته  و بافت عضلانی و مفاصل قدرت کشسانی بیشتری پیدا می کنند، با این اقدام انعطاف پذیری بیشتر شده و احتمال پارگی و پیچ خوردگی های مفاصل کاهش پیدا می کند و در نهایت به حفظ بهداشت جسمانی کمک می شود. برای گرم کردن باید بین 15 تا 30 دقیقه با انجام حرکات کششی، دویدن آهسته و حرکات لنگری بدن را آماده انجام تمرینات ورزشی کرد. سرد کردن نیز برای حفظ بهداشت جسمانی بسیار ضروری است. در این مرحله فرد با کاستن از شدت فعالیت و تمرینات بدنی، دمای بدن خود را بتدریح کم کرده و آماده برگشت به شرایط عادی می شود. در صورت پرهیز از این کار بدن با حرارت و عرق روی بدن وارد محیط باز شده و بویژه در فصول سرد سال امکان سرما خوردگی و یا کوفتگی عضلانی زیاد است. برای سرد کردن کافی است فعالیت خود را از سمت تمرینات سنگین به سمت تمرینات سبک سوق دهید و سپس با انجام تمرینات کششی فعالیت خود را به اتمام برسانید.   ممکن است پس از انجام تمرینات ورزشی دجار احساس خستگی شوید. درماندگی و واماندگی از انجام فعالیت های بدنی را خستگی می گویند. در بیشتر موارد احساس خستگی شبیه بی رمقی، بی حوصلگی و درد عضلانی است. خستگی می تواند به علت بیماری، افسردگی، کم خونی ، کم خوابی، در مفاصل، ضعف عضلانی، سوء تغذیه و  فعالیت بدنی زیاد  باشد. در هر حال تمرین بدنی زیاد برای پیروزی در مسابقات توصیه نمی شود. شما دانش آموزان در کنار انجام تمرینات ورزشی مسئولیت مطالعه و درس خواند را نیز برعهده دارید. بنابراین خستگی ناشی از تمرینات زیاد منجر به بی رمقی شده و حوصله شما را از پرداختن به وظایف تحصیلی کم می کند. خستگی زیاد در اثر ورزش در مواقعی حاصل می شود که علاوه بر رعایت نکردن نوع، مدت و شدت فعالیت بدنی ، استراحت و تغذیه مناسب هم در کار نباشد. دلیل خستگی جمع شدن مواد زاید در عضلات است. جمع شدن این مواد در عضلات به بی حسی شاخه عصبی منجر می شود. رعایت نکات ذیل در رفع خستگی مفید است: 1. فعالیت آهسته و نرم پس از تمرینات ورزشی (سرد کردن منظم) 2. دوش گرفتن با آب سرد 3. ماساژ 4. استراحت حداقل به مدت 2 ساعت   در كنار فوائد بسيار زيادي كه انسان با شركت در فعاليت هاي ورزشي از آن بهره مند مي شود،‌ به دلايل متعدد همچون موارد ذيل در حین  فعالیت های جسمانی بدن دچار صدمه و آسیب شود. عدم توجه به آسیب ها می تواند عوارض جبران ناپذیری بوجود آورد.   1- عدم آمادگی عضلانی 2-  یا بکار گیری بیش از حد  عضله در حرکات های مختلف 3-  عدم آمادگی قلبی –تنفسی 4- عدم توجه به تذکرات مربی و رعایت نکردن اصول ایمنی 5-  تکرار خطا ها در حین ورزش 6- سوء تغذيه 7- رعايت نكردن قوانين و مقررات بازي 8- شوخي كردن با يكديگر 9- وجود موانع آسيب زا در زمين ورزشي 10-  تراكم زياد دانش آموزان در زمين 11-  بي حوصلگي بازيكنان 12-  ... آسیب ها معمولا به دو گروه بزرگ حاد و مزمن تقسیم‌بندی می‏شوند. آسیب‌های حاد، آسیب‌هائی هستند كه به‌صورت ناگهانی به‌وجود می‏آیند و یا هنگام مراجعه به پزشك از بروز آن كمتر از دو هفته گذشته باشد. اما آسیب‌های مزمن، آسیب‌هائی هستند كه به مرور زمان به وجود آمده‏اند و آسیب‌هایی بوده‏اند كه در هنگام مراجعه به پزشك از زمان بروز آن بیشتر از دوهفته گذشته باشد.  انواع آسیب‌های ورزشی عبارتند از:  پیچ خوردگی ها ، کبودی ها ، خراشیدگی ها ،شكستگیها، در رفتگیها، کشیدگی عضلات و رباط ها، درد ساق پا،  زانو درد حاد و سر درد ، بریدگیها و سوختگیهاو ...   علائم و نشانه های آسیبهای ورزشی حاد عبارتند از: ۱) درد شدید و ناگهانی ۲) تورم ۳) عدم توانایی در تحمل وزن بدن روی اندام تحتانی ۴) حساسیت در لمس ناحیه ۵) عدم توانایی در حرکت مفصل در تمام دامنه حرکتی آن ۶) ضعف شدید اندام ۷) در رفتگی یا شکستگی قابل مشاهده   با وجود تدابير و تلاش هاي معلمان تربيت بدني در گروه بندي، شكل بندي، دور كردن موانع و اشياء آسيب زا در زمين، تذكر نسبت به رعايت قوانين و مقررات بازي و ... باز هم امكان آسيب ديدگي در زمين ها، سالن ها و استخر هاي ورزشي دور از انتظار نيست. بنابراين لازم است دانش آموزان به منظور پيگيري از بروز آسيب هاي ورزشي موارد ذيل را رعايت كنند: 1- گرم کردن عمومی بدن (قبل از انجام تمرین، بدن  باید حداقل به مدت پنج تا ده دقیقه گرم شود.) برخي از نكات  مهم در زمان گرم كردن: ü     از خم کردن بیش از حد مفاصل بخصوص گردن و زانو پرهیز شود. ü     از چرخاندن ناگهانی گردن و ستون فقرات پرهیز شود. ü     از انجام حرکات کششی یا حرکتی که باعث می شود از پهلو  به مفصل زانو فشار وارد آید، پرهیز شود. ü     از انجام کشش های عضلانی به صورت ضربه ای خودداری شود وکشش به صورت فشار پیوسته و یکنواخت اعمال شود. ü      هر حرکتی که باعث درد شود یا آن را شدید کند، ممنوع، است (درد بسیار خفیفی که به آن درد "خوب" گفته می شود اشکالی ندارد). ü     انجام کشش ها به صورت ناگهانی ممنوع است.کشش ناگهای باعث پاره شدن فیبرهای عضله شده و نهایتأ باعث کوتاه تر شدن عضله می شود. ü     بعد از تمرین  نباید فعالیت به طور ناگهانی قطع شود. در عرض هفت تا ده دقیقه و به آرامی فعالیت تمام شود 2-  گرم کردن اختصاصی بدن 3- آگاهي نسبت به قوانين بازي 4- حفظ آرامش در زمان بازي 5- پرهيز از شوخي كردن در زمان تمرين و بازي 6- گوش كردن فرامين معلم تربيت بدني و سرپرست 7- در صورت ظاهر شدن علایم زیر تمرین  به سرعت قطع شود: 1 ‏- 7-احساس ناراحتی یا درد قابل توجه. 2 ‏- 7-ایجاد درد در قفسه سینه. 3 ‏- 7-تنگی نفس شدید. 4‏‎ ‎- 7-نامنظم شدن ضربان قلب. در زمان بروز حوداث رعايت نكات ذيل از وخيم تر شدن آسيب ديدگي ها جلو گيري كرده و به افراد كمك آسيب ديده كمك خواهد كرد: 1- حفظ خونسردی لازم 2- احتیاط لازم در چگونگی حمل ورزشکار آسیب دیده به جهت جلوگیری از آسیب بیشتر 3- محافظت و پیشگیری از آسیب بیشتر مثلاً با استفاده از وسایل کمک ارتوپدی 4- استراحت که بسته به نوع آسیب از فرم مطلق آن تا استراحت نسبی را شامل می شود. 5- استفاده از یخ سبب کاهش درد،تورم و التهاب می شود. 6- فشار که اگر همراه با یخ استفاده شود سبب محدود شدن تورم خواهد شد. 7- بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده نسبت به سطح قلب سبب تسهیل تخلیه وریدی از ناحیه مربوطه می شود. 8- عمل هاي محافظتي که در مواقع آسیب جزیی و بدون علامت ورزشکار استفاده میشود مثلاً استفاده از بانداژ برای پیچ خوردگی مختصر مچ پا.   آگاهي از انواع حركات در اندام هاي مختلف بدن و حرکات ممنوعه حركت در اندمهاي انسان توسط دستگاه هاي عضلاني و استخواني با هدايت دستگاه عصبي و پشتيباني دستگاه گردش خون امكان پذير است. حركت هر عضو از بدن با كمك انقباض عضلات موافق و مخالف انجام مي شود. عضلات موافق در جهت حركت درخواستي كوتاه مي شوند در حاليكه عضلات مخالف زمانيكه انقباض عضلات موافق بيش از حد باشد با انقباض خود از آسيب ديدگي عضو جلوگيري مي كنند. حركات اندامها بدن مثل دستها  و يا پا ها در سه سطح فرضي قابل مشاهده است: سطح قدامی- خلفی(جلوی-پشتی)، سطح افقی و سطح جانبي یا عرضی؛ براي مثال زمانيكه دست راست خود را از كنار بدن به سمت بالا و پايين مي بريد، حركت دست شما در سطح قدامی- خلفی و اگر دست راست خود را به سمت جلو بالا و پایین کنید حركت دست شما در سطح جانبی یا عرضی انجام مي شود، و هنگاميكه اقدام به چرخش كمر خود مي كنيد، بالا تنه شما حول محور عمودي و در سطح افقي حركت مي كند. بطور طبیعی حرکات بدن در جهات مختلف بطور ترکییب انجام می شود. علاوه بر حرکات اندمهای بدن، بدن انسان دارای دو دسته حرکت است : 1. حرکات انتقالی، که بدن انسان در اینگونه حرکات جابجا می شود: مثل راه رفتن، پریدن و دویدن. 2. حرکات غیر انتقالی، که بدن انسان در اینگونه حرکات جابجا نمی شود، بلکه فقط اعضای یا اندمهای بدن حرکت می کنند: مثل شوت کردن توپ با پا،  یا پرتاب توپ با دست و زدن توپ با راکت.   ورزشی  سودمند است که بر اساس توجه به ساختار عضلانی اسکلتی و در نظرگرفتن محدودیت های خاص که در بعضی از افراد وجود دارد، برنامه  ریزی و انجام شود.  به عنوان مثال تمام حرکات ورزشی  سودمند نیستند و ضرر ناشی از انجام برخی از حرکات بیشتر از فایده آنهاست. اگرچه نمی توان با مطالعه تجربی اقدام به اثبات چنین حالتی کرد زیرا از لحاظ اخلاقی نمی توان حرکات مضر را تجویز کرد و نتایج آن را بررسی کرد. برخی از ورزش  های ذکر شده در اثر مشاهده موارد متعدد آسیب ناشی از انجام یک فعالیت خاص جزء این دسته قرار گرفته اند. از طرف دیگر ایجاد آسیب در اثر یک حرکت تمرینی خاص به فردی که آن تمرین  را انجام می دهد، بستگی دارد.  برخی از حرکات تمرینی می توانند فوایدی برای فرد داشته باشند، اما مضرات آنها بیشتر از فایده شان است که حرکات ذکر شده در ذیل از آن جمله می باشند. حركات زيان آور شايع كه معمولا تحت عنوان حركات ممنوعه از آنها ياد مي شود به قرار ذيل هستند: * چرخش زانو به داخل و خارج - چرخش زانو بصورت جفت * چرخش کامل و نیم دایره گردن - حرکت انفجاری گردن به چپ و راست و جلو و عقب * چرخش کامل کمر (قوس زیاد) - حرکت انفجاری کمر به چپ و راست و جلو و عقب * راه رفتن روی لبه داخلی و خارجی پا * راه رفتن روی پاشنه پا * انجام حرکات کششی درحین راه رفتن * انجام حرکات انفجاری قبل از گرم شدن کامل بدن * فشار آوردن به مفصل زانو در حالت زاویه ۹۰ درجه به پایین‌تر * دراز و نشست در حالتی که دست قلاب در پشت گردن باشد * بالا آوردن هر دو پا به صورت مستقیم  در ادامه دو تا از حركات ممنوعه با توضيحات بيشتر ارائه مي گردد:   بالابردن هردو پا به صورت مستقیم: شاید بالا بودن هر دو پا به صورت مستقیم در یک ورزشکار به عنوان بخشی از تمرین  در نظر گرفته شود. در افراد غیر ورزشکار این تمرین  را به عنوان روشی جهت تقویت شکم  توصیه می کنند. اگر در حین تمرین  عضلات شکم  خسته شود یا عضلات از ابتدا ضعیف باشند، این حرکات باعث افزایش قوس کمر شده و فشار به دیسک های بین مهره ای در ناحیه کمری افزایش می یابد. از طرف دیگر انقباض قوی عضلات جلو و عقب ستون فقرات باعث افزایش فشار داخلی دیسک کمر و درد می شود . لذا در افرادی که مشکل دیسک دارند تا زمانی که عضلات شکمی به خوبی تقویت نشده این حرکت ممنوع است. حرکات ممنوع گردن: به طورکلی انجام حرکات ناگهانی ستون فقرات به نظر اکثر متخصصان ممنوع است. حرکات چرخشی گردن که به ملایمت انجام مي شود وگردن به عقب خم شود، بدون اشکال است. اما خم شدن به سوی عقب افراد سالمند یا افرادی که بیماری ،روماتسم مفصلی دارند، می تواند همراه ‏با خطرات جدی باشد. انجام این حرکت اگر به صورت ناگهانی باشد می تواند به عروق و اعصاب قاعده جمجمه آسیب واردکند.   آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي رشته هاي ورزشي الف: ويژگي هاي جسماني مناسب براي رشته هاي ورزشي توپ جسمی که معمولا گرد وگاهی تخم مرغی شکل است وکاربردهای گوناگونی دارد. این وسیله در بازی های توپی کاربرد دارد.دراین بازی ها،وضعیت بازی به محل جایگیری توپ واینکه آیا به بازیکنان برخورد می کند ویا توسط بازیکنان به آن ضربه زده می شود یا خیر،وابسته است، توپ در ابتدا دست ساز بوده واز پارچه، چوب ووسایل در دسترس ساخته می شده است ولی اکنون با توجه به کار برد آن از مواد گوناگونی از قبیل چرم،کائوچو،لاستیک،فوم وغیره ساخته می شود. انواع توپ ورزشي عبارتند از: فوتبال،والیبال،بسکتبال،هندبال،واترپلو،راگبی،تنیس،.......... بسیارضروری ومهم است که یک ورزشکار بداند در ورزشی که انجام می دهد کدام یک از عوامل یا فاکتور آمادگی جسمانی نقش اساسی ایفا می کند زیرا از این طریق به نتایج مطلوب زیر خواهد رسید: 1- زمان رسیدن به نقطه عطف و مطلوب در برخورداری از فیزیک مناسب به حداقل ممکن می رسد(پیشرفت سریع) 2- از آسیب دیدگی بی مورد تا مقیاس بالایی جلوگیری می کن. 3-از فشارآوردن بی مورد بر سایر عضلات ودستگاههای بدن جلوگیری مینماید. 4- زمان اجرای مطلوب حرکات ورزشی طولانی تر می گردد(در سالهای بیشتری می تواند به فعالیت ورزشی مورد علاقه خود بپردازد) 5-موفقیت او در ورزش تقریبا تضمین شده خواهد بود (به شرط اینکه سایر عوامل نیز حتما مد نظر گرفته شوند مانند وراثت-آموزش صحیح وعلمی- انتخاب درست رشته ورزشی و...... 6-از هزینه های بی مورد بصورت چشمگیر ی کاسته می شودوتقریبا با امکانات به بهترین نتایج دست خواهد یافت در ورزش های توپی توجه به فاکتورهای آمادگی جسمانی ازقبیل قدرت،استقامت،سرعت،چابکی،توا ن وآمادگی قلب عروقی و ...بسیار موثر می باشد. وهمچنین عوامل دیگری از قبیل سن،جنس طول عضله،نیرو،قد،وزن و....بسیارتاثیر گذار می باشد. در ورزش های توپی شما می توانید حرکات متنوع ونسبتا متفاوتی رامشاهده کنید. با کمی دقت متوجه می شوید که یک ورزشکارحرفه ای انواع افت ها-شیرجه(به پهلو-جلو-ازپشت)و....رابایستی بخوبی وبدون بروز صدمات انجام دهد. پس لازم است که هم آمادگی جسمانی بالایی برخوردار باشد و هم بصورت صحیح و علمی آموزش ببیند. درهر حال بایستی بدانیم کدام یک از عضلات ومفاصل بصورت تخصصی در بیشترین فعالیت رادارند. با توجه به تنوع حرکات مسلم است تقریبا تمام عضلات ومفاصل در گیر می باشند .                                                                                                                                                         سایر مشخصات وضعیت     فیزیکی پا ها وضعیت فیزیکی دست ها وزن قد نام رشته     پشت صاف،گردن بلند لگن،زانوها ومچ پا های قوی ،گودی کف  پا کامل وپاها پرانتزی وضربدری نباشد طول دو دست بلند تر از کل قدباکف وانگشتان دست های کشیده     عضلانی و  ورزیده باتوجه به پست بازیکن عموما قدبلندمتناسب با وزن هندبال   پشت صاف،گردن بلند پاهای کشیده  لگن،زانوها ومچ پا های قوی ،گودی کف  پا کامل وپاها پرانتزی وضربدری نباشد طول دو دست بلند تر از کل قدباکف وانگشتان دست های کشیده عضلانی و ورزیده قدبلند وکشیده والیبال     پشت صاف،گردن بلند پاهای کشیده  لگن،زانوها ومچ پا های قوی ،گودی کف  پا کامل وپاها پرانتزی وضربدری نباشد طول دو دست بلند تر از کل قدباکف وانگشتان دست های کشیده عضلانی و ورزیده قدبلندوکشیده بسکتبال     تناسب اندام تناسب اندام تناسب اندام ورزشکاران ورزیده وسبک موفق تر میباشند با توجه به پست بازی قدبازیکنان متفاوت ،تناسب قد به وزن فوتبال   دارای توان واستقامت بالای بدنی، شانه های پهن و عضلات سینه ای قوی پا های کشیده وقوی دست وانگشتان کشیده بلند تناسب اندام قد کشیده وورزیده واتر پلو         ب:آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي رشته شنا شنا از جمله ورزشهای مفرح و سودمند است. افراد بدون محدویت سنی می توانند شنا کنند و از آن لذت ببرند. پیامبر اکرم محمد مصطفی (ص) به والدین سفارش کرده است که به فرزندانتان شنا کردن بیاموزید. از نظر علوم پزشکی و ورزشی، ورزش شنا نه تنها برای حفظ تندرستی و شادابی مفید است بلکه به گونه ی هماهنگ باعث افزایش عامل های آمادگی همچون: استقامت قلبی – تنفسی، استقامت عضلانی و قدرت عضلانی می شود.  به عنوان یک رشته ورزشی که از آغاز مسابقات ورزشی رسمی همچون المپیک و جهانی در مواد مختلف برگزار شده است از جمله رشته های مدال آور است. شنا پایه رشته های ورزشی آبی است. از آنجایی که فراگیری فن شنا از غرق شدن در آب جلوگیری می کند، آموزش آن در مدارس پیشرفته جهان اجباری است. برای پیشرفت در رشته ورزشی شنا ویژگی های جسمانی خاصی لازم است. متخصصین استعدایابی ورزشی ویژگی های جسمانی ذیل را برای دست یابی به موفقیت در سطوح قهرمانی لازم می دانند: 1. قد بلند؛ 2. بیشتر بودن فاصله دو دست در حالت ایستاده بشکل صلیبی نسبت به طول قد؛ 3. کف دست  و پای بزرگ؛ 4. بلندتر بودن طول بالا تنه نسبت به پایین تنه؛ 5. انعطاف پذیری مفاصل شانه ها؛ 6. انعطاف پذیری مفاصل مچ پاها؛ 7. استقامت قلبی- ریوی بالا؛ 8. استقامت عضلانی در پایین تنه و بالا تنه؛ 9. قدرت عضلانی بالا تنه؛   ج:آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي ژیمناستیک ورزش ژيمناستيك تبلوري از حركات بسيار زيباي انسان است كه منجر به افزايش سطح آمادگي جسماني و زيبايي اندام مي­شود. كارشناسان علم ورزش، ژيمناستيك را رشته­اي علمي، مادر، پايه و تغذيه كننده ديگر رشته­هاي ورزشي مي­دانند، از اين رو شناسايي كودكاني با ويژگيهاي جسماني مناسب اين رشته جهت بسط و توسعه ژيمناستيك حائز اهميت است. سرعت (واكنش نشان دادن در مدت زمان كوتاه)، قدرت عضلاني (توانايي تحمل وزن بر روي دستها و هنگام جابجايي بدن)، چالاكي (تند دويدن و جابجايي­هاي سريع) و انعطاف پذيري (داشتن بدن نرم با دامنه حركتي زياد مفاصل) از ويژگيهاي جسماني اساسي مستعدين در ژيمناستيك است. بسياري از مربيان عقيده دارند اگر كودكان و نونهالان، جثه­ي ريزتري داشته باشند حركات ژيمناستيك را بهتر اجرا مي­كنند. دانش­آموزاني كه ويژگيهاي جسماني زير را داشته باشند براي ورزش ژيمناستيك، مناسب­تر هستند: 1- وزن سبك و قد كمي كوتاه ؛ 2- لگن، زانوها و مچ پاهای ظريف ؛ 3- گردن بلند ؛ 4- پشت صاف ؛ 5- طول دو دست بلندتر از كل قد باشد. 6- كف دست ها بلندتر از انگشت وسط باشد. 7- گودي كف پا كامل باشد و پاها پرانتزي و ضربدري نباشد.   د:آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي ورزش های رزمی ورزش­هاي رزمي همانند اكثر ورزش­ها دانش­آموزان را براي داشتن جسمي قوي و سالم كمك مي­كند. تأثيرات ورزش­هاي رزمي بر روي كودكان براي كلاس و خارج از باشگاه خواهد بود. افراد قدرتمند و افراد ضعیف می‌توانند از کلاس‌های هنری رزمی سود ببرند، کسانی که از قدرت مناسب برخوردار هستند یاد می‌گیرند که تنها راه حفظ قدرت، احترام به دیگران است و ضعیف‌ها نیز می‌آموزند که چگونه مهارت‌های دفاعی خویش را توسعه و بهبود بخشند. در ورزش هاي رزمی مانند كاراته و تكواندو هنرجویانی موفقترند که قد و پاهاي بلند، وزنی سبک، سرعت واكنش بالا در پاها  و پرش درجاي زياد داشته باشند.  در حاليكه در ورزشهايي رزمی مانند جودو داشتن قد كوتاه، شانه هاي پهن و قوی، قدرت در پاها و دستها و عكس­العمل سريع نقش بيشتري در موفقيت ورزشكار دارند.   ه: آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي دو سرعت دو و میدانی یک ورزش طبیعی است، زیرا با رفتار و حرکات طبیعی انسان مطابقت دارد. بنابراین می‌توان گفت دو و میدانی از زمان پیدایش بشر وجود داشته است و اولین اسلحه انسان در برخورد با محیط و خطرهای آن به حساب می‌آمد. انسان ها برای فرار از حمله حیوانات و یا دشمنان از دویدن سریع استفاده می کردند که امروزه به آن دوی سرعت می گویند. اهمیت سرعت دویدن در تمام دو ها و میدانی­ها و حتی رشته های دیگر ورزشی  بصورتي است كه یکی از عوامل آمادگی جسمانی در ارزیابی ورزشکاران است. عوامل موثر در سرعت عبارتند از: طول عضله، نیرو، سن و جنس، شکل بدن و انعطاف پذیری ميباشد و به منظور دستيابي به ويژگي هاي مناسب آمادگي جسماني در دوهاي سرعت يا به عبارتي شناسايي استعدادها بايستي ويژگيهايي مانند:كاهش زمان عكس العمل و افزایش توانایی تكرار فعالیتعای عكس العملی،  قابلیت تحریك پذیری عصبی – عضلانی، هماهنگی و ظرفیت بالای آرامش عضلانی، توانایی غلبه بر فشارهای وارده و نسبت لگن به قد و پاهای بلند در نظر گرفت.  تمرینات مناسبي كه برای دو سرعت ميتوان اشاره نمود عبارتند از: دویدن با زانو بلند با هماهنگی دست ها و پاها با قدم های کوتاه و فرود روی پنجه و سپس کف پا ،  لی لی کردن روی یک پای جهش و نزدیک کردن زانو به سینه و لی لی دو پا برای افزایش طول ، دویدن سریع در جا و آهسته زانو بالا بدون تماس پاشنه به زمین ، راه رفتن روی لبه ـ راه رفتن روی پنجه و دست ها کشیده بالا ، لگن خاصره نیز بالا،  جهش و زدن پاشنه به نشیمنگاه، دویدن بصورت گام جهشی، دویدن با طول گام بلند و حتماً پا را جلوتر از خط مرکز ثقل بدن قرار داد،  دویدن با تاکید بر کنترل دستها و آرنج ها نزدیک بدن است. سن شروع اين رشته ورزشي 10 الي 12 سال پيشنهاد مي­گردد و اوج دوران قهرماني22 الي 26 سال برآورد مي­گردد.    ی: آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي دو استقامت بشر اولیه برای دفاع از خود محتاج به فرار کردن بود تا اینکه در محلی خود را مخفی کرده به زندگی خود ادامه دهد. لیکن اشخاصی که ضعیف بوده و قدرت دویدن نداشتند بدون شک طعمه حیوانات قرار می‌گرفتند. بدین جهت پدرها بچه‌های خود را تشویق به دویدن کرده و به آنها طرز فرار از مقابل حیوانات را می‌آموختند چرا که دویدن، حد فاصل بین زندگی و مرگ برای آنها بود. دویدن در مسافت های طولانی به شکلی آهسته انجام می شد. امروزه اینگونه دویدن را دوی استقامت می نامند.  دوهاي استقامتي برای درمان بعضی از امراض مانند قلبی ـ تنفسی ، کنترل فشار خون ، قند خون و پوکی استخوان بكار برده می شود و بايستي با تقويت قابلیت یک عضله یا گروهی از عضلات برای انقباضات مکرر و تقويت قابلیت دستگاه گردش خون و دستگاه تنفس جهت انجام فعالیت های هوازی طولانی مدت،براي دوهاي استقامت را انجام دهيم.از ويژگيهاي اين فاكتورها ميتوان به قابلیت مصرف اكسیژن بالا در هر كیلو گرم از وزن بدن، حجم ضربه ای بالا و مقاومت زیاد در برابر خستگی و داشتن انگیزه و استقامت اشاره نمود. از تکنیک های مهم در دوهاي هوازی ميتوان به وضعیت کلی بدن كه شامل وضعیت بدن صاف در مرحله شتاب گیری در نیمه استقامت کمی بیشتر از دوی استقامت متمایل به جلو، سر مستقیم و چشمها به جلو حدود 10 متر نگاه می نماید و وضعیت دستها به راحتي به  عقب و جلو نوسان دارد . وضعیت پاها و طول گام در دوي استقامت کمتر از دوی سرعت است . سن شروع تمرينات براي دوهاي استقامت14 الي 16 و سن رسيدن به اوج قرماني را 25 الي 28 برآورد مي­نمايند   ن: آشنايي با ويژگي هاي جسماني مناسب براي پرش ها انسانهای اولیه ضمن دویدن و فرار، برای عبور از موانع طبیعی از جهیدن و پریدن استفاده می‌کردند. به این ترتیب انسان اولیه پی برد که اگر تندتر بدود، بیشتر بپرد و محکم‌تر پرتاب کند، بهتر خواهد توانست با مشکلات و خطرات پیرامون خود مبارزه کند. در همان دوران های باستان انسان برای نشان دادن توانایی خود در پریدن و پرتاب کردن بایکدیگر رقابت می کردند. يكي از تقسيم بندي هاي دو و ميداني بر اساس مكان اجراي فعاليت آن مواد مي­باشد كه پرش ها و پرتاب ها از اين دسته مي­باشد. پرش ها شامل پرش طول، پرش ارتفاع بوده كه فاكتور هاي عكس العمل و قدرت انفجاری،  قد و پاهای بلند ، توان بی هوازی بالا ، توانایی غلبه بر فشارهای وارده و ظرفیت تمركز بالا و توانایی حفظ آن برای مدت طولانی به منظور اجراي صحيح و پيشرفت در پرش ها موثر مي­باشند. ترتيب اولويت شاخص ها براي پرش ها : ساختاري، تکنيکي، آمادگي جسماني، فيزيولوژيکي و رواني _ اجتماعي است   آشنايي با روش هاي مراقبت از فضاها و وسايل ورزشي اماكن و فضاهای ورزشي بستر اجراي فعاليت هاي ورزشي است. كيفيت آنها بر روي آموزش و اجراي تمرينات و برگزاري مسابقات و رقابتهاي ورزشي تاثير مستقيم دارد. براي معلمان، مربيان و ورزشكاران كاملا روشن است كه آموزشهاي مربوط به مهارت هاي رشته هاي مختلف ورزشي بايد در محيطي انجام شوند كه داراي ويژگي ها و استانداردهاي آن رشته ورزشي باشند . چراکه حفظ سلامت جسماني ورزشكاران در آموزش و تمرین رشته های ورزشي كه شرط اصلي پرداختن به فعاليت هاي ورزشي است، صرفاً در یک محیط ورزشی امن امکان پذیر است. معلمان تربیت بدنی کوشش می کنند تا چنین محیطی را برای فعالیت های ورزشی دانش آموزان حتی در حیاط مدرسه فراهم سازنند. برای آموزش، تمرین و بازی بچه ها در انتهای دوره ابتدایی (برای مثال پایه ششم) لازم است تا ابعاد زمین های ورزشی کوچک تر شده و مقررات بازی نیز ساده تر شود. این موضوع کاری پذیرفته شده است و به معنی زیر پا گذاشتن استاندارد های زمین های ورزشی نیست. این کار نوعی ایجاد مقررات برای بهبود عملکرد بچه ها محسوب می شود و باعث لذت بردن آنها از بازی و تمرین می شود. مراقبت از فضاها و اماکن ورزشی برای همه لازم است. اما بچه ها برای حفظ این فضاها چه می توانند بکنند. دانش آموزان ممکن است در سالن ها و یا انواع زمین های ورزشی بازی  تمرین کنند آنها با رعایت موارد ذیل می توانند در حفظ و نگهداری و کاهش صدمات به اماکن ورزشی موثر باشند: 1. از نوشتن و خراشیدن دیوارهای سالن اجتناب کنند؛ 2. از صدمه زدن به درب های ورودی، توالت ها و ... خوداری کنند؛ 3. از ریختن زباله به دورن آب راهها به جهت جلوگیری از مسدود شدن مسيرلوله هاي فاضلاب خودداری کنید؛ 4. از پرتاب کردن توپ، عمداً به سمت شیشه های سالن های ورزشی خوداری کنید؛ 5. از اعمالي كه  منجر به آتش سوزي در اماكن ورزشي ميشود خودداري كنيد؛   اکثر رشته های ورزشی کم یا بیش با تجهیزات ورزشی به اجرا در می آیند. برای مثال لازمه بازی کردن در رشته های  توپی، توپ است. رشته های ورزشی توپی دارای توپ ها در اندازها، وزن ها و رنگ های متنوع هستند. علت تفاوت ها امکان جریان پیدا کردن بازی است. در بازی بسکتبال نیاز به توپ محکم و سفت و دارای قابلیت ارتجاع است تا امکان دریبل کردن(زمین زدن) آن باشد. در هر یک از مواد رشته دو و میدانی نوعی وسیله به چشم می خورد. برای مثال در ماده پرتاپ دیسک، دیسک ها در اندازه های مختلف برای پرتاب کردن شرکت کنندگان وجود دارد. در رشته های راکتی نیز راکت امکان بازی را فراهم می کند. در هر صورت دانش آموزان باید با توجه به نیاز همگانی و امکان فرسوده شده وسایل و تجهیزات ورزشی در حفظ آنها بکوشند. چند نکته در این راه کمک کننده استک 1. در بازی های راکتی از آسیب رساندن به سطوح راکت و یا کندن رویه راکت تنیس روی میز اجتناب کنید؛ 2. قبل از بازی کردن با توپ ها از میزان استاندارد باد آنها مطمئن شوید. بازی کردن با توپ کم باد به توپ صدمه می زند؛ 3. پس از اتمام بازی توپ و راکت ها و سایر وسایل را در سبد و یا مکان در نظر گرفته شده بگذارید؛ 4.    از پاره کردن توردروازه هندبال، فوتبال و... خوداری کنند؛ 5. از سوراخ كردن انواع توپ هاي ورزشي پرهيز نماييد؛ 6. احتياط كنيد تا راكت هاي ورزشي به لبه ميز ويا ديوارها برخورد نكند. 7. از له كردن توپ تنيس روي ميز اجتناب كنيد